Werkkamp 't Wijde Veld werd in 1935 gesticht als leer- en werkkamp voor jonge werklozen tijdens de crisisjaren in de Nederlandse gemeente Ede, aan de rand van de Ginkelse Heide. Op deze pagina een beeld van hoe het Werkkamp t 'Wijde Veld er bijna 80 jaar geleden uit zag en wat je er nu nog van terug ziet. Het Werkkamp lag aan de rand van de Ginkelse Heide, waar het stroomgebied van de Renkumse Beek loopt. Zie voor meer (recente) foto's: [ hier ]. Alle recente foto's: (c) Allard Bijlsma.

TOEN: 1935

In september 1939 kwam er een einde aan het werkkamp voor werkloze jongens. Oorzaak was de mobilisatie. Kampcommandant Tamminga vertrok naar Gaasterland waar hij commandant werd van werkkamp Elfbergen. Sinds 1938 lag daar het accent op het verzorgen van vakopleidingen. Bron: Wikipedia.

De bewoners van werkkamp ’t Wijde Veld bij de Ginkelse Heide verrichtten voornamelijk landschaps- en bosbouwkundige werkzaamheden onder toezicht van de Nederlandsche Heidemaatschappij. Hier is een overzicht van het soort werk dat ze deden. Het kamp was bedoeld voor jonge werklozen (16–24 jaar) en bood hen een verblijf van ongeveer acht tot negen weken. Hun werkzaamheden bestonden uit:

• Spit- en schepwerk als basisvaardigheidstraining
• Aanleg van brandsingels in bos en hei (brandwerende stroken)
• Onderhoud en aanleg van zandwegen en fietspaden
• Boswerk: voorbewerken van grond, zaaien en aanplanten van bomen
• Wegenonderhoud in de omgeving van Ede

De jongens kregen een klein beetje zakgeld (f. 1,25 tot f. 1,75 per week) en namen ook deel aan sport, spel, cursussen en werkten aan hun geestelijke ontwikkeling in de avonduren.

TOEN: 1935. Bron: Gemeentearchief Ede.

Toen het kamp in maart 1944 opnieuw werd bewoond, nu door evacués uit Stavenisse, werkten de volwassen mannen eveneens voor de Heidemaatschappij. Hoewel de exacte aard van hun werk minder gedetailleerd is beschreven, is het aannemelijk dat zij vergelijkbare taken uitvoerden als de eerdere bewoners: onderhoud van wegen, fietspaden en bosbeheer

NU: 2023

Operatie Market garden | september 1944

In september 1944 speelde zich een dramatische episode af rond werkkamp ’t Wijde Veld, gelegen aan de rand van de Ginkelse Heide bij Ede. Dit kamp, oorspronkelijk opgericht in 1935 als leer- en werkkamp voor jonge werklozen, werd tijdens de oorlog hergebruikt voor verschillende doeleinden. In maart 1944 werd het kamp opnieuw bewoond door 109 evacués uit Stavenisse (eiland Tholen), dat door de Duitse bezetter onder water was gezet. Deze Zeeuwse gezinnen vormden een kleine gemeenschap in het kamp, waar de mannen werkten voor de Heidemaatschappij en de kinderen naar een geïmproviseerd schooltje gingen.

Gevechten tijdens Operatie Market Garden
Op 17 september 1944, tijdens de start van Operatie Market Garden, landden Britse parachutisten op de Ginkelse Heide. Een Schotse eenheid bezette het kamp als onderdeel van de voorbereidingen voor de luchtlandingen van de 4e Parachutistenbrigade de volgende dag . Die nacht probeerden ongeveer 750 man van het SS Wachbataillon, grotendeels Nederlandse militairen in Duitse dienst, de heide en het kamp te heroveren. Op 18 september ontstond een hevig vuurgevecht waarbij dwars door de barakken werd geschoten. Hierbij sneuvelden zeven Schotse soldaten, raakten zes gewond, en kwam één Zeeuwse burger om het leven. Een andere burger raakte zwaargewond. 23 Britse militairen werden krijgsgevangen gemaakt en naar Ede afgevoerd, evenals de Zeeuwse bewoners. Later die middag sprong de 4e Parachutistenbrigade (bijna 1.900 man) op de Ginkelse Heide, waar ze onder zwaar Duits vuur kwamen te liggen. Ongeveer 300 Britse militairen sneuvelden, raakten gewond, werden vermist of krijgsgevangen gemaakt.

Nasleep
Het kamp werd tijdens de gevechten zwaar beschadigd en deels verwoest door brand. Na de oorlog werd het niet herbouwd. Tegenwoordig zijn de contouren van het kamp nog zichtbaar in het landschap en het terrein wordt nu alleen nog gebruikt als picknickplaats.

Locatie

Ieder jaar in september, wordt Operatie Market Garden herdacht en landen er voor het Wijde Veld weer honderden para's. Deze foto's uit 2024 zijn ter hoogte van 't Wijde Veld genomen. Dit zicht hadden ook de Duitse soldaten, tijdens de luchtlandelingen in 1944.

Deze door mij uitgezette wandeling (short walk) start aan de N224 (parkeerterrein Juffrouw Tok) en voert over 't Wijde Veld.