99. Heveadorp en omgeving | Mooi rond Ede
Heveadorp kent een tuindorp in Engelse cottagestijl. Kent een heel bijzondere geschiedenis. De omgeving ervan is prachtig, met overal waar je bent mooie uitzichten over de Rijn. Op deze pagina breng ik een paar van die plekjes in beeld. Alle foto's: (c) Allard Bijlsma.
Engelse cottages
De nederzetting Heveadorp is begin 20e eeuw ontstaan. Dirk Frans Wilhelmi exploiteert dan nog in het Groningse Hoogezand rubberfabriek Hevea, maar kan daar niet meer uitbreiden en koopt daarom in 1915 de failliete modelboerderij annex zuivelfabriek Huis ter Aa, gelegen in het Seelbeekdal te Doorwerth. Hij bouwt die om tot rubberfabriek. De locatie aan de Nederrijn is gunstig voor de aanvoer van kolen en grondstoffen. In de begintijd maakt de fabriek voornamelijk fietsbanden, later wordt het assortiment uitgebreid naar o.a. laarzen, schoenen en regenkleding. Wilhelmi toont zich een sociaal ondernemer. Hij laat vanaf 1916 voor zijn arbeiders een tuindorp in Engelse cottagestijl bouwen, met rieten daken (waarom hij dat nu precies in díe stijl deed is niet bekend), met voor die tijd ‘luxe’ voorzieningen als riolering, elektriciteit en aansluiting op de radio van de fabriek. Het gaat om 83 woningen voor de arbeiders en 14 woningen voor het hogere personeel. Vrij toegankelijk.
Hunnenschans
Op een bijzonder tactische plek, hoog op de Veluwerand en met weids uitzicht over de Rijn, ligt nog een ander archeologisch monument: de Hunneschans. De schans is een aarden wal in de vorm van een ovaal. In de wal zijn resten van palissaden gevonden en in het burchtplein paalgaten van een gebouw. De Hunneschans is waarschijnlijk bedoeld als een versterkte vesting op de stuwwal. Van hieruit konden de mensen de scheepvaart op de Rijn goed in de gaten houden. Tot in de Middeleeuwen was hierbeneden aan de Rijn een doorwaadbare plek, waar men met paard en wagen de Rijn kon oversteken.