Openluchttheater | Historische plekken
Het Openluchttheater Ede of Eder Kuil is een openluchttheater, dat gebouwd is in 1936 in het kader van de werkverschaffing. Sinds 1911 was op deze locatie een zandgat ontstaan door afgravingen. De architect is de heer A. Weener, toenmalig directeur van de gemeentewerken. Het kaartverkoopgebouw, de kleedruimte en de toiletgebouwen zijn ontworpen in de stijl van het nieuwe bouwen. Het theater heeft 2060 zitplaatsen. Dit aantal is uitzonderlijk hoog, gelet op de grootte van Ede in die tijd. Het openluchttheater valt verder op door de fraaie parkaanleg. Het is een rijksmonument. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het theater beschadigd door de Duitsers. In 1945 voerden de Canadese bevrijders van Ede herstelwerkzaamheden uit. Ter nagedachtenis hieraan is bovenaan bij de entree van de tribune een monument onthuld. Het theater was en is het decor voor uiteenlopende evenementen, waaronder gymnastiekuitvoeringen, taptoes op Koninginnedag, Oecumenische kerkdiensten tijdens de Heideweek, concerten, en Lazy Sundays. In 2014-2015 werden de bouwwerken in het theater gerestaureerd. In 2015-2016 vond de restauratie van de parkaanleg en infrastructuur plaats. Sinds die tijd kan het weer gebruikt worden voor muziek- en foodactiviteiten. Bron: Wikipedia.
Zandafgraving | tot 1935
In 1920 was de zand- en grintafgraving in gebruik. Het zand werd met paard en wagen afgevoerd. Bron: Historisch Museum Ede.
De bovenste laag zand werd niet verkocht, dat is de tijdens de laatste ijstijd door de wind afgezette zand. Dat zand was meer afgerond qua vorm en minder bruikbaar in de bouw. Daaronder zitten pakketten grind en grof zand, afgezet door de Rijn en de Maas en tijdens de voorlaatste ijstijd opgestuwd door het landijs. Dit zand heeft scherpere randen en in beter bruikbaar in de bouw en bij de aanleg van wegen.
Vier foto's uit de 'Collectie Gerritsen', die de situatie rond 1925 weergeven. Bron: Gemeentearchief Ede.
Op deze militaire topografische kaart van begin jaren '30 is met geel de zandafgraving op de Klinkenberg aangegeven (bij de r in berg).
Werkverschaffingsproject | vanaf 1935
Vanaf 1935 werd met schep en kruiwagen het uiteindelijke openluchttheater vormgegeven. Bron: Historisch Museum Ede.
Situatie eind 1935. Bron: Gemeentearchief Ede.
In 1936 werd begonnen met het aanleg van de zitplaatsen. Bron: Historisch Museum Ede.
In 1936 waren deze werklui aan het werk. Bron: Historisch Museum Ede.
In 1936 is het theater gereed voor gebruik. Bron: Historisch Museum Ede.
Opening van de Eder Kuil in 1936. Met een toespraak van burgemeester Creutz. Opening geschiedde door minister Meijer de Vries. Bron: Gemeentearchief Ede.
Duitse bezetting
De Duitse bezetter gebruikte het openluchttheater voor eigen bijeenkomsten. Hier de ceremonie van de eedaflegging, in het Duits Schiffsstammabteilung genaamd. In Ede werden matrozen van de Duitse marine opgeleid. De Kriegsmarine had de Johan Willem Friso en Mauritskazerne in gebruik genomen. Deze werden door de Duitsers omgedoopt tot Kommodore Bonte Kaserne. Bron: Historisch Museum Ede.
Renovatie 1945
In 1945 hebben Canadese militairen geholpen om het in de oorlog beschadigd geraakte theater weer op te knappen. Daarom deze gedenksteen. Bron: Gemeentearchief Ede.
Foto van G.J. Koster in 2010. Bron: Gemeentearchief Ede. November 1945 trokken de Canadesen weer naar huis.
Opening Heideweek
Na 1945 is het theater bij de Edenaren vooral bekend van zijn openingen van de Heideweek. Hier in 1950. Bron: Historisch Museum Ede.
Heideweek 1951. Bron: Historisch Museum Ede.
Heideweek 1954. Bron: Historisch Museum Ede.
Heideweek 1996. Bron: Gemeentearchief Ede.