Architectuur | 1965-1990  |  markante gebouwen van Ede 

In dit onderdeel aandacht voor architectonisch interessante gebouwen, gebouwd na 1965. Langs alle panden fietsen of wandelen: [ klik hier ] (van de informatie bij deze tocht is in deze website gebruik gemaakt). Lijst van rijksmonumenten: [ klik hier ]. Lijst van gemeentelijke monumenten: [ klik hier ]. In 2023 verscheen een brochure over Post '65-erfgoed in Ede. [ klik hier voor PDF ]. Alle recente foto's: (c) Allard Bijlsma.


Openbare bibliotheek | Stationsweg | 1968

De Edese bibliotheek – thans kantoor – bestaat uit twee onderscheidende bouwlagen. De kruisvormige begane grond van roomkleurig metselwerk heeft een open karakter met grote vensterpuien. Zo kan iedereen de boeken goed zien. De doosvormige verdieping van rode baksteen rust op betonnen hoekkolommen. Daar hebben de gevels een meer gesloten uitstraling met smalle vensterstroken langs de hoeken en dakrand. Het grafische lijnenspel, de gekleurde gevelvlakken en de verspringende rechthoeken zijn zo gecombineerd dat het
gebouw vanuit elk standpunt net weer anders oogt. Architect: H.H. Boswijk. Bouwstijl: Modernisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.

Ik kwam hier vroeger iedere week en dan met name boven, in de fonotheek. In het trapgat hingen grote zwart wit foto's, waarop ik als kind te zien was.  In dit gebouw zijn nu enkele bedrijven gevestigd. De huidige openbare bibliotheek is gevestigd in het gebouw Cultura, in het centrum.

De bibliotheek in circa 1970. Bron: Gemeentearchief Ede. 

Het gebouw in 2019.

2019

2021


Kerkgebouw De Open Hof | Veldhuizen | 1972 

De positie van de Kerk in de samenleving verandert in de jaren zestig sterk. Mede door de ontkerkelijking krijgen nieuwe kerkgebouwen veelal een bescheiden plek, een compact formaat en een eenvoudige architectuur. Meer dan voorheen verschuift de aandacht in het ontwerp naar het interieur. Innovatief voor die tijd is het dubbelgebruik door verschillende geloofsrichtingen. In ‘De Open Hof’ zijn de gereformeerde en de hervormde kerkzaal herkenbaar aan de houten gevelafwerking van de bouwvolumes.

Architect: H.J. Messelink & K.W. Ganzevoort. Bouwstijl: modernisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


Proefstation Marin | Frankeneng | 1973

Deze betonnen kolos van 242 meter lang, 22 meter breed en 18 meter hoog herbergt Marin:  ‘Maritiem Research Instituut Nederland’. Het betreft een proefstation voor hydrodynamisch en nautisch onderzoek. Hier worden schaalmodellen van schepen getest. Op de kopse zijde van het gebouw bevindt zich een klein bekken voor het stallen van de scheepsmodellen. Via een sluis komen ze in het acht meter diepe bassin. Iets boven het waterniveau is een verrijdbare kraanbaan aangebracht. Die sleept de scheepsmodellen door de kunstmatig opgewekte golven en wind. De resultaten van deze proeven dragen bij aan betere ontwerpen voor veilige schepen. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.

Bouwstijl: Brutalisme. Architecten: J. Gonnet en A. Twijnstra.


Herenhof | Hofwijk/ Veldhuizen | 1974

Grote delen van Veldhuizen, gebouwd in de jaren zestig, bestaan uit een rechtlijnige herhaling van identieke rijtjeswoningen en flats. Als reactie op die saaie eenvormigheid begint het Rijk in 1968 het programma ‘Experimentele Woningbouw’. Er is behoefte aan innovatieve ideeën voor buitenruimtes en woonvormen. In de tien jaren daarna krijgen 64 experimentele woningbouwprojecten in Nederland hiervoor subsidie. 

De originele vondsten van deze projecten sijpelen door in de gangbare woningbouw van de jaren zeventig. In het westelijke deel van Veldhuizen zie je dat terug in o.a. de terrasflats, de woonerven en de Hofwijk. In de wijk is het zigzag-principe overal doorgevoerd: in het honingraatpatroon van de totaalopzet, in het zaagtandmotief van de geschakelde woningen én in de diagonale structuur van elk woonkavel. De carport ligt voor de woning van de rechter buren, en de achtertuin steekt schuin door achter de woning van de buren. Architect: H. Nieuwenhuys & Van den Dikkenberg. Bouwstijl: modernisme/ structuralisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


Kantoor Bouwstede | Galvanistraat | 1978

De hoofdopzet van dit bedrijfsverzamelgebouw is gangbaar. De twee evenwijdige vleugels hebben beide een middengang met werkruimtes aan weerszijden. De architect heeft er een bijzonder gebouw van gemaakt. Door de vleugels onderling iets te verschuiven zijn twee open hoeken ontstaan die plaats bieden aan de voor- en achteringang. De verdiepingen zijn trapsgewijs ingekort waardoor ruimte is gecreëerd voor royale dakterrassen. De gevels zijn contrastrijk uitgewerkt. In de lange zijgevels tonen kolommen, nokken, balken en gevelplaten de betonnen draagconstructie en het rationele ontwerpstramien van het gebouw. De houten bekisting is zichtbaar gelaten op de prefab-elementen. Architecten: H.J. Messelink & K.W. Ganzevoort. Bouwstijl: modernisme/ brutalisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


Gemeentehuis | 1977

Het Raadhuis lijkt zonder twijfel één van de meest prominente gebouwen in Ede in de periode 1965-1985. Het Edese Raadhuis heeft een typerende architectonische stijl, het zogenaamde brutalisme. Dat is een stroming binnen de architectuur die is ontstaan vanuit het modernisme. Het brutalisme kende zijn hoogtijperiode in de jaren vijftig tot en met de jaren zeventig. Professor Jaap Bakema koos als plek voor de nieuwbouw de Paasberg. In 1974 ging de eerste schop de grond in en twee en een half jaar later konden de eerste ambtenaren hun nieuwe werkplek inrichten. Op 25 augustus 1977 werd het nieuwe raadhuis officieel in gebruik gesteld door toenmalig kroonprinses Beatrix (Bron: Gemeentearchief Ede).


Terrasflat Laathof | 1979

In Veldhuizen en de Klaphekwijk vind je diverse terrasflats. Die worden in de jaren zeventig en tachtig gezien als een ideale combinatie van de traditionele flat en de eengezinswoning. Het terras is hierbij belangrijk. Het is een ruime buitenruimte als aantrekkelijke tussenvorm van het stenige balkon en de natuurlijke tuin. Door de getrapte opzet kijken de bovenburen wel uit over de onderliggende terrassen. Om toch de privacy te borgen, gaat veel aandacht uit naar de vormgeving van de borstwering. Deze flat bestaat uit twee delen met in totaal 64 woningen.  Architecten: H. Nieuwenhuys & Van den Dikkenberg. Architectuur: modernisme/ brutalisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


Hervormde kerk De Ark | Veldhuizen | 1983

Beide kerkzalen liggen aan weerszijden van een
gezamenlijke ontmoetingsruimte met garderobe, sanitair en crèche. Kenmerkend voor de kerkinterieurs uit de jaren zeventig en tachtig is flexibel gebruik door de toepassing van schuifwanden. In ‘De Ark’ wordt de centrale achtzijde kerkzaal omringd door een rondgaande binnenstraat en een aantal kleinere nevenruimtes. Naar believen kunnen
ruimtes worden samengevoegd of  afgescheiden. Het hoge plafond en de theatrale lichtinval dragen in hoge mate bij aan de sacrale sfeer. Architect: H. Versluis. Architectuur: neorationalisme. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


HAT-eenheden | Rembrandtlaan | 1989

Huisvesting voor Alleenstaanden en Tweepersoonshuishoudens (kortweg HAT-eenheid) is halverwege de jaren zeventig een nieuw fenomeen. Deze gesubsidieerde woonvorm voor specifieke doelgroepen slaat in Ede niet meteen aan. Tien jaar later krijgen HATeenheden een plek in de wijk Maandereng, vlakbij de Stadspoort. In opdracht van ‘Woningbouwvereniging Ede’ ontwerpt architect Ganzevoort een blok van vier bouwlagen met schijnkappen, vijftien compacte woningen, twee portieken en een inpandige fietsenberging. De architectuur van deze HAT-eenheden is sober. Architect: K.W. Ganzevoort. Bouwstijl: 'kleinschalige architectuur'. Bron tekst: brochure Post '65 Ede.


Appartementen 'Oranjestaete' | 1990

In het ontwerp van appartementengebouw ‘Oranjestaete’ is de persoonlijke levenssfeer op de terrassen gerespecteerd door de montage van schuin geplaatste borstweringen van bruin rookglas op een gesloten betonnen plint. Verder zijn er schuin omhooglopende scheidingsmuren. Deze woonpiramide met 35 woningen en een parkeerkelder markeert de hoek van de Emmalaan en de Bennekomseweg. De roomwitte zuidgevel buigt mee in de richting van het station Ede-Wageningen en oogt als de achtersteven van een cruiseschip. Architect: F.M.M. Schutijser. Bouwstijl: (invloeden van) neomodernisme. Bron tekst: Post '65 Erfgoed Ede.