Omdat er in Ede veel wordt gebouwd, wordt er ook nog regelmatig archeologisch onderzoek uitgevoerd. Soms wordt een hele wijk afgebroken en komt alsnog de grond vrij voor onderzoek. Steeds duidelijker wordt wel dat Ede een vrij uniek bewoningsbeeld oplevert: op meerdere plekken binnen Ede zijn uitgebreide verzamelingen sporen van huizen gevonden. Ede is dus al heel lang bewoond en dat op meerdere plekken. Er is gegraven in Veldhuizen, op Opdenberg, in de Reehorstbuurt en in 2024 in de Wethoudersbuurt. Wil je een boek (PDF) lezen over eerdere opgravingen? [ klik dan hier ].
Opgravingen Wethoudersbuurt | 2024
Bij de sloop van woningen in de Wethoudersbuurt in Ede zijn in 2024 belangrijke archeologische vondsten gedaan. Er zijn twee belangrijke vindplaatsen ontdekt met resten uit: de IJzertijd (ca. 800 v.Chr. – 12 v.Chr.), de Romeinse tijd (ca. 12 v.Chr. – 450 n.Chr.) en de Middeleeuwen (8e tot 13e eeuw). De vondsten vertellen ons: dat mensen woonden in boerderijen samen met hun vee, dat hoewel houten constructies zijn vergaan, donkere verkleuringen in de bodem aanwijzingen geven over de indeling van gebouwen. De oude woningen in de Wethoudersbuurt waren ondiep gefundeerd, waardoor de onderliggende historische lagen niet verstoord zijn geraakt.
Alle foto's: Marius van de Hoeven. Voor artikel over open dag [ zie hier ]. Wil je een boek (PDF) lezen over eerdere opgravingen? [ klik dan hier ].
XON | 22 oktober 2024 | https://www.youtube.com/watch?v=TM0Z0l92cm8
Opgraving Geels-terrein | 2021
Opgravingen op het oude Geels-terrein in zomer 2011. Bron: Gemeentearchief Ede. Foto's: Dirk de Kloet.
Bij de Geels-locatie aan de Molenstraat in Ede is in mei 2021 archeologisch onderzoek uitgevoerd voorafgaand aan de bouw van een nieuw appartementencomplex. Het volgende is er gevonden: bakstenen funderingen, keldermuren en vloertjes van oudere bebouwing, twee waterputten of afvalputten, mogelijk gebruikt voor huishoudelijk afval of wateropslag, muurresten uit de 16e of 17e eeuw en mogelijk zelfs middeleeuwse kuilen. Verder: sporen van veranderingen en verbouwingen door de eeuwen heen: nieuwe muren zijn over oudere muren heen gebouwd. Waar mogelijk zijn de resten in de grond gelaten. Alleen op plekken waar nieuwe funderingen kwamen, is het oude muurwerk verwijderd. De rest is afgedekt met zand en een nieuwe betonvloer.
| Periode | Tijdspanne | Kenmerken |
|---|---|---|
| Paleolithicum (Oude Steentijd) | ca. 250.000 – 10.000 v.Chr. | Jagers-verzamelaars; gebruik van vuursteen; nomadisch leven |
| Mesolithicum (Midden-Steentijd) | ca. 10.000 – 5.300 v.Chr. | Overgang naar vaste woonplaatsen; visvangst en jacht |
| Neolithicum (Nieuwe Steentijd) | ca. 5.300 – 2.000 v.Chr. | Eerste boeren; landbouw en veeteelt; hunebedden in Drenthe |
| Bronstijd | ca. 2.000 – 800 v.Chr. | Gebruik van brons; handel met andere regio’s; grafheuvels |
| IJzertijd | ca. 800 v.Chr. – 12 v.Chr. | Gebruik van ijzer; versterkte nederzettingen; lokale stammen |
| Romeinse tijd | ca. 12 v.Chr. – 450 n.Chr. | Romeinse bezetting; wegen, forten, villa’s; grens langs de Rijn |
| Vroege Middeleeuwen | ca. 450 – 1000 n.Chr. | Verspreide boerennederzettingen; kerstening; weinig schriftelijke bronnen |
| Hoge Middeleeuwen | ca. 1000 – 1300 n.Chr. | Groei van dorpen en steden; kastelen; landbouwexpansie |
| Late Middeleeuwen | ca. 1300 – 1500 n.Chr. | Stadsrechten; gilden; handel via Hanze; pestepidemieën |
| Nieuwe Tijd | ca. 1500 – 1800 n.Chr. | Renaissance; Republiek der Nederlanden; koloniale expansie |
| Moderne Tijd | ca. 1800 – heden | Industrialisatie; oorlogen; digitalisering; hedendaagse archeologie |