Over het Beatrixpark doen allerlei verhalen de ronde: 'in de jaren '30 zouden er vreemde kostgangers wonen' en 'het stratenontwerp komt uit de koker van de beroemde architect Berlage' en 'de eigenaar van het gebied, de heer Tulp, heeft de straten in een tulpvorm laten ontwerpen'. Tot 1937 was in het gebied inderdaad een 'dokter' actief, een natuurgenezer die daar een kuuroord had gevestigd op eigen grond. Bewoners uit het dorp Ede vonden dat maar vreemd. Berlage heeft inderdaad een Beatrixpark ontworpen, alleen ligt dit park in Amsterdam en Berlage was al in 1934 overleden, dus voordat het Edese plan werd gemaakt. De heer Tulp kocht hier stukken grond in de jaren 1940-1941, toen het stratenplan al gereed was, de Beatrixkerk er al stond en ook de eerste vier huizen aan de Beatrixlaan al bewoond waren. De tulpvorm is dus vergezocht. Meer over de geschiedenis van het Beatrixpark, vind je in de Zandloper van 2007-3, uitgegeven door de Vereniging Oud-Ede.
Kaart A uit ongeveer 1920. Bron: Historisch Museum Ede.
Kaart B uit ongeveer 1935. Bron: Historisch Museum Ede.
1935-1945
Tot een paar jaar voor de WO II was er nog geen sprake van een Beatrixpark; in de driehoek tussen twee spoorlijnen en de Verlengde Maanderweg lag het Maanderzand, een deels begroeide zandverstuiving. Tot 1937 was een groot deel van dit gebied in bezit van de 'natuurgenezer' 'Dr' Balt. Hij woonde zelf op kaart A bij (5). Aan de huidige Beatrixlaan had hij een kuuroord laten bouwen (3 op luchtfoto). Meer daarover lees en zie je [ hier ]. In 1937 verkocht hij het gebied aan de gemeente. Die had in 1935 al een stratenplan gemaakt: kaart B, met bij 5 een grote waterpartij ingetekend. In het uiteindelijke ontwerp van 1937 (kaart C) werd de waterpartij omgezet in de twee huidige vijvers van het Beatrixplein en ontstond het nu zo mooi zichtbare stratenpatroon. Dit is echter niet ontworpen door Berlage en dhr. Tulp had daar geen bijdrage aan geleverd. Het donkere vlak op kaart C zou onbebouwd blijven (nou ja, dat was het plan).
In 1937 werd direct door de firma Bruil begonnen met de aanleg van de wegen. In 1938 waren de eerste vier 'schijnvilla's' klaar (4 op de luchtfoto). De bouwprijs was 20.000 gulden het stuk (euro 9075,60). Deze huizen doen nu tussen de 6 en 7 ton. In 1939 werd de Beatrixkerk gebouwd. Door het uitbreken van de WO II werd er daarna niets meer gebouwd. De bezetter veranderde wel diverse straatnamen, maar dat werd na de oorlog weer ongedaan gemaakt [ zie hier ].
Na 1945
Na de oorlog duurde het lang voordat de bouw weer op gang kwam. In 1957 werd de bouw van het kerkelijk centrum de Open Haard goedgekeurd. Dat is inmiddels afgebroken. Hier staat nu het gezondheidscentrum, te vinden aan de Willem de Zwijgerlaan. In 1959 kwam er toestemming voor de 'arbeidersflatwoningen' aan de Anna van Burenlaan en Juliana van Stolberglaan. Deze bewoners zouden een mooi uitzicht krijgen op het geplande plantsoen (donkere deel in kaart C). Maar dat liep anders: door een goocheltruc veranderde de gemeente het plantsoen ineens in bouwgrond en werden er toch huizen gebouwd. Van de RK kerk werd een deel van 7 (op kaart A) gekocht. Hier kwamen later een bejaardentehuis (het Maanderzand) en de huizen aan de Albertine Agneslaan en Louise Henriëttelaan. Begin jaren '60 kwamen de huizen gereed in de Margrietlaan en Irenelaan, zodat het Beatrixpark aardig gevuld raakte. Mijn ouders kochten in 1960 een huis aan de Margrietlaan, waar ik in 1961 geboren ben.
Kaart C uit ongeveer 1937. Bron: Historisch Museum Ede.
Flat aan de Anna van Burenlaan in 1958. Bron: Historisch Museum Ede.
Situatie in 1951
Uitleg bij deze luchtfoto uit 1951: (1)= Beatrixkerk, (2)= woonhuis dr. Balt, (3)= kuuroord Dr. Balt, (4)= schijnvilla's uit 1938, (5)= Nieuwe Kerk, (6)= spoorlijn Ede-Lunteren, (7)= Verlengde Maanderweg, (8)= Margrietlaan, (9)= Irenelaan. Bron: Historisch Museum Ede.