Archeologie tot 1950  |  Geschiedenis van Ede

Ede is vooral gaan breken en bouwen na 1950. In de 19e eeuw ontstond er echter al aandacht voor de vroegste geschiedenis van Ede. In het begin van de 20e eeuw werden regelmatig huizen afgebroken, waarna men de grond eronder kon bekijken.


Opgravingen op de Ginkele Heide

Hendrik Bellen was een verwoed amateurarcheoloog die in de eerste helft van de 20ste eeuw regelmatig te vinden was op de Veluwse heidevelden en andere vindplaatsen van artefacten (archeologische voorwerpen). Hoewel hij slechts elf jaar in Ede woonde, groeide deze markante verschijning uit tot een bekende persoonlijkheid in Ede en omgeving. Bellen was zeer geïnteresseerd in de archeologie van Ede en vergaarde al snel een collectie van op de heide gevonden voorwerpen. Vanaf 1923 was hij constant betrokken bij allerlei opgravingen op de Eder- en Ginkelse Heide. Vooral de zandverstuivingen op de heide waren een bron van belangrijke archeologische ontdekkingen, waarbij ook de heuvels op de Drieberg niet aan zijn aandacht ontsnapten. Bellens archeologische verzameling telde in 1924 al enige duizenden voorwerpen. Die opgravingen documenteerde kapitein Bellen ook, zij het niet altijd even betrouwbaar. Bron: Gemeentearchief Ede.

TOEN: 1928. Kapitein Bellen bezig met een opgraving op de Ginkelse Heide. Bron Historisch Museum Ede.


Eeuwenoude bewoning en reisbewegingen

Ede ligt in een gebied dat al vele duizenden jaren bewoond is. Via Hessenwegen trokken kooplieden en legers vlak langs ons dorp.

Links een luchtfoto uit 2010 van de vijf grafheuvels op de Eder Heide. In de 19e eeuw is hier uitgebreid archeologisch onderzoek gedaan. Hierbij zijn veel voorwerpen gevonden. Bron: Google Maps 2010. Aangepast door www.SME-ede.nl.

Als je goed kijkt naar luchtfoto's van de Hessenweg, die al eeuwen over de Eder Heide loopt, dan zie je dat de weg tientallen meters brede sporen heeft getrokken. Via de weg kwamen gebruiksvoorwerpen vanaf ver in Ede en die zijn later bij opgravingen weer teruggevonden. Bron: Google Maps 2009. Aangepast door www.SME-ede.nl.


Vondst

Een vuurstenen lemmet uit het laat-Neolithicum. Gevonden door Ben Bos in 1945. Bron: Historisch Museum Ede.

Vondsten

NU: 2022. Nis in de muur van de nieuwbouw aan de Achterdoelen, met vondsten uit meerdere tijdsperiodes. Begin 2022 was de binnenkant van het glas geheel vochtig en daardoor was de inhoud slecht te bekijken. Foto: (c) Allard Bijlsma

TOEN: 2013. Amateur-archeoloog Eduard Zuurdeeg vertelt in [ deze video ] wat er te vinden is in deze vitrine. Bron stills: Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden.