Door menselijk ingrijpen begonnen de dekzanden uit de laatste ijstijd in de 19e eeuw te verstuiven. Omdat de zandduinen de akkers rond de dorpen van de Veluwe bedreigden, nam men allerlei maatregelen. Meest toegepast is het beplanten van de duinen met vliegdennen. In veel dennenbossen, zoals de Sijsselt, zijn deze zandduinen nog steeds te herkennen. Het Maanderzand in Ede werd vanaf 1938 geschikt gemaakt voor woningbouw. Hier vinden we nu de Beatrixbuurt. Rond Ede zijn nog kleinere zandverstuivingen te vinden. Die worden 'bedreigd' door dichtgroeien, mede door de vele stikstof dat met de regen mee naar beneden komt. Natuurorganisaties proberen deze stuifzandgebieden 'levend' te houden, door aangroei van vegetatie tegen te gaan. Alle recente foto's: (c) Allard Bijlsma.
Maanderzand | verdwenen
Het Maanderzand in het jaar 1900. In de verte zie je de toren van de Oude Kerk. Hier bevindt zich nu de Beatrixbuurt. Bron: Historisch Museum Ede.
In 1939 opende de Beatrixkerk. Opvallend is dat rondom de kerk de stuifduinen van het Maanderzand er nog lagen. Pas na 1950 werden die geëgaliseerd en werden er huizen op gebouwd. Bron: Historisch Museum Ede.
Mosselse Zand | nabij Otterlo
Mossel is een voormalige landbouwenclave en buurtschap op de Veluwe in de gemeente Ede ten zuiden van Otterlo. De buurtschap Mossel is alleen te bereiken via zandpaden in de omgeving. De buurtschap en vanouds landbouwenclave Mossel wordt omringd door bossen, zandverstuivingen en heidevelden, zoals de naar de buurtschap genoemde natuurgebieden Mosselse Veld, Mosselse Bergen, Mosselse Dennen en Mosselse Zand, die allen deel uitmaken van het natuurgebied Planken Wambuis. Halverwege de jaren 1990 zijn ook de landbouwgronden van Mossel natuurgebied geworden. Bron: Wikipedia.
Kunstwerk van Adri Verhoeven, vlakbij het Mosselse Zand
Door het kappen van bomen, probeert de grondeigenaar hier, begroeide delen weer te laten verstuiven.
Wekeromse Zand | nabij Wekerom
Het Wekeromse Zand is een ruim 500 hectare groot gebied in de Nederlandse provincie Gelderland. Het ligt ten zuidwesten van het dorp Wekerom. Het Wekeromse Zand bestaat uit bos, heide en bouwland en een uniek zandverstuivingsgebied, dat ooit 300 ha groot is geweest. Ook liggen er enkele vennetjes. Een gedeelte van het gebied is rustgebied voor het wild. Wikipedia: [ klik hier ]
De Valouwe | beplant met vliegdennen
Rond Ede zijn op grote schaal zandverstuivingen ingedamd, door de in de 19e eeuw te beplanten met vliegdennen. Deze dennen groeien goed op arme grond en hun wortelstelsel houdt het zand goed vast. Op de foto's is de vroegere duinvorm nog goed te herkennen in het landschap.